گهورهترین ئینسكلۆپیدیای كوردی
كۆی گشتی: 171
پۆلێنكردن
زانیاری ئاژەڵە مەمکدارەکان
ڕەشە پڵنگ (بە ئینگلیزی: Panther)، گیانەوەرێکی کۆمەڵەی مەمکدارەکانە و بەشێکی دیاری خێزانی گەورەی پشیلەکان دەگرێتەوە، لە بنەڕەتدا تایبەتبووە بە ئاسیا و ئەفریقا لەگەڵ ئەمریکا، نشینگەکەی لە ئێستادا دەکەوێتە هەردوو کیشوەری ئەمریکای باکوور و ئەمریکای باشوورەوە.
زانیاری ڕووبەرە ئاوییەکان
(گانج) لە بەناوبانگترین ڕووبارەكانی هیندە، لە هەموو زمانەکانی هینددا پێی دەوترێت (غانجا)، درێژییەکەی ٢٥٠٦ کیلۆمەترە. بە (١٥)یەمین ڕووباری ئاسیا و (٣٩)یەمین ڕووباری جیهان لەڕووی درێژیەوە دادەنرێت، لە شاخی هیمالایەوە سەرچاوە دەگرێت و لە کۆتاییدا دەڕژێتە کەنداوی بەنگالەوە،
زانیاری ڕووبەرە ئاوییەکان
ڕووباری میکۆنگ بە ئینگلیزی (Mekong River)، ڕووبارێکی سنوورییە لە ڕۆژهەڵات و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، دوازدەیەم درێژترین ڕووباری جیهانە و شەشەمین درێژترین ڕووباری ئاسیایە، درێژییەکەی بە 4909 کیلۆمەتر (3,050 میل) مەزەندە دەکرێت و ڕووبەرەکەشی 795,000 کیلۆمەتر دووجایە (307,000 میل چوارگۆشە)
زانیاری وڵاتەکان
وڵاتی ڕوسیا یان كۆماری فیدراڵی ڕووسیا یاخود ڕووسیای یەكگرتوو (Russia یان روسيا) دەوڵەتێكە لە نێوان هەردوو كیشوەری ئەوروپا و ئاسیا درێژ دەبێتەوە لە ڕووبەرێكی فراوان كە دەگاتە 17 ملیۆن كم، بەمەش دەبێتە گەورەترین وڵات لە ڕووی ڕووبەرەوە كە دوو هێندەی كەنەدایە، ئینسكلۆپیدیای زانیاری
زانیاری ڕووەک
بەشی بەکارهاتووی توێکڵەکەییەتی، بە زۆری لە کیشوەری ئاسیا، بەتایبەتی سیلان و مالابار و کۆشین لە چین و سۆمەترە لە ئەندەنوسیا هەروەها لە بەڕازیل و هند و جامایکاش هەیە لە شوێنی باراناوی و پلەی گەرمی بەرز و لماوی دەڕوێت.
زانیاری ڕووەک
خواردنێکی باوی ناو کۆمەڵگەی ئاسیا و وڵاتانی عەرەبییە، لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی وەک چین و ژاپۆن و هیندستان زۆر بەکاردێت. ئەوروپا و ئەمەریکا زۆر گرنگیان پێ نەداوە و لایان باو نییە. ئینسکلۆپیدیای زانیاری
زانیاری ڕووەک
بەشی بەکارهاتوو ڕەگ و گەڵاکانییەتی، لە بەشی سەرەوەی گۆی زەوی هەیە لە ناوچە فێنکەکان و لە بەشی خوارەوەی نییە عەرەب ناسیویانە لە سەدەی ١٠-١١ـی زاینی و بەهۆی ئەوانیشەوە گەیشتە ئاسیا لە کتێبەکانی پزیشکی باسکراوە و هیندییەکان بەکاریان هێناوە بۆ نەخۆشی جگەر.
زانیاری وڵاتەکان
ڕۆژھەڵاتی ناوین یان خۆرهەڵاتی ناوەڕاست (Middle East، شرق الاوسط) ناوچەیەکی جوگرافییە بریتی لە وڵاتەکانی باشووری ڕۆژاوای ئاسیا و وڵاتی میسر. زاراوەکە لەم دوایییە لە ھەندێک بەستێندا پەرەی سەندووە و وڵاتانی ئەفغانستان و پاکستان و ناوەچەکانی قەوقاز..
برنج (بە عەرەبی: ارز یان تمن، بە ئینگلیزی: Rice) دانەوێڵەیەکە کە خواردنی سەرەکییە لە زۆرێک لە ناوچەکانی ئاسیا. برنج لە زۆرێک لە وڵاتە عەرەبییەکان و عێراق و هەرێمی کوردستانیش بە خوانێکی سەرەکی ڕۆژانەی دانیشتووان دادەنرێت، لە دروستکردنی زۆر خواردنی سەرەکی بەکاردێت.