ناوه‌ڕۆك
ناونیشانی پەرتووک: خووە بچووکەکان (Atomic Habits)
ناونیشانی لاوەکی: ڕێگایەکی ئاسان و سەلمێنراو بۆ بنیادنانی خووە باشەکان و شکاندنی خووە خراپەکان
نووسەر: جەیمس کلییەر
وەرگێڕی کوردی: دوو وەرگێران بەردەستە بۆ ئەم پەرتووکە: ١. بورهان عومەر ٢. مژدە حەسەن غەفور
ژمارەی لاپەڕەکان (چاپی کوردی): نزیکەی ٤٠٠ لاپەڕە
پێشەکی
پەرتووکی "خووە بچووکەکان"ی جەیمس کلییەر یەکێکە لە کاریگەرترین و پڕفرۆشترین بەرهەمەکانی سەردەم لە بواری گەشەپێدانی خودیدا. ئەم پەرتووکە لە بنەڕەتدا وەڵامێکی زانستی و کردارییە بۆ ئەو پرسیارە باوەی کە بۆچی زۆربەمان لە گۆڕینی خووەکانماندا شکست دەهێنین. کلییەر بە شێوازێکی ڕوون و سادە، ئەو باوەڕە هەڵەیە ڕەتدەکاتەوە کە گۆڕانکاری پێویستی بە ئیرادەیەکی پۆڵایین و هەوڵێکی لەڕادەبەدەر هەیە. لەبری ئەوە، سیستەمێکی ورد و هەنگاوبەهەنگاو دەخاتە ڕوو کە پشتی بە بیرۆکەی "کاریگەریی کەڵەکەبوون" بەستووە. جەوهەری فەلسەفەکەی ئەوەیە کە گۆڕانکارییە بچووکەکان، کە ڕۆژانە ١٪ باشتربوون پێکدەهێنن، لە ماوەیەکی درێژدا دەبنە هۆی ئەنجامی گەورە و شۆڕشگێڕانە. ئەم پەرتووکە نەخشەڕێگایەکە بۆ تێگەیشتن لە میکانیزمی مێشکمان و چۆنیەتیی بەکارهێنانی بۆ دروستکردنی خووی باش و لەناوبردنی خووی خراپ، بەبێ ئەوەی پشت بە هێزی پاڵنەری کاتی ببەستین.
بنەما سەرەکییەکانی پەرتووکەکە
کلییەر پێش ئەوەی بچێتە سەر لایەنی کرداری، چەند بنەمایەکی هزریی گرنگ دادەڕێژێت کە تێگەیشتنمان بۆ پرۆسەی گۆڕانکاری قوڵتر دەکەنەوە:
سیستەم لەبری ئامانج: یەکێک لە بیرۆکە شۆڕشگێڕییەکانی پەرتووکەکە جەختکردنەوەیە لەسەر "سیستەمەکان" لەبری "ئامانجەکان". کلییەر دەڵێت، براوە و دۆڕاوەکان هەمان ئامانجیان هەیە؛ بۆ نموونە، هەموو وەرزشوانێک ئامانجی بردنەوەی میدالیای زێڕە. ئەوەی کەسێکی سەرکەوتوو لەوانی تر جیا دەکاتەوە، بوونی سیستەمێکی ڕۆژانەی کاریگەرە کە پێشکەوتنی بەردەوام مسۆگەر دەکات. ئامانجەکان تەنها ئەنجامەکان دیاری دەکەن، بەڵام سیستەمەکان ئەو پرۆسانەن کە دەمانگەیەننە ئەو ئەنجامانە. بۆیە، سەرنجخستنە سەر پرۆسەکە خۆی زۆر گرنگترە لە خەیاڵکردن دەربارەی دەرئەنجامی کۆتایی.
گۆڕانکاری لەسەر بنەمای ناسنامە: ئەمە بە قووڵترین بەشی فەلسەفەکەی دادەنرێت. کلییەر پێی وایە گۆڕانکاریی ڕاستەقینە و بەردەوام کاتێک ڕوودەدات کە لە گۆڕینی "ناسنامە"ی خۆمانەوە دەست پێبکەین، نەک لە گۆڕینی "دەرئەنجامەکان". لەبری ئەوەی بڵێیت "دەمەوێت کێشم دابەزێنم" (ئامانج)، دەبێت باوەڕ بە خۆت بهێنیت کە "من کەسێکم گرنگی بە تەندروستیی خۆم دەدەم" (ناسنامە). کاتێک ناسنامەیەکی نوێت بۆ خۆت دیاری کرد، هەر کردارێکی بچووک کە ئەنجامی دەدەیت دەبێتە "دەنگدانێک" بۆ چەسپاندنی ئەو ناسنامەیە. بۆیە ئامانجی سەرەکی دەبێتە بوون بەو جۆرە کەسەی کە دەتەوێت ببیت، نەک تەنها بەدەستهێنانی شتێکی دیاریکراو.
چوار یاسا زێڕینەکە بۆ گۆڕینی ڕەفتار
کلییەر تەواوی سیستەمەکەی لە چوارچێوەی چوار یاسای سادە و کاریگەردا پوخت دەکاتەوە. بۆ دروستکردنی خووێکی باش، دەبێت ئەم چوار یاسایە جێبەجێ بکەیت و بۆ شکاندنی خووێکی خراپیش، پێویستە پێچەوانەیان بکەیتەوە:
١. ئاشکرای بکە:
خووەکانمان بە هاندەرێکی دەرەکی دەست پێدەکەن. بۆیە بۆ دروستکردنی خووی باش، دەبێت هاندەرەکانی لە ژینگەکەماندا دیار و ئاشکرا بن. بۆ نموونە، دانانی پەرتووک لەسەر بالیفەکەت هاندەرێکی ئاشکرایە بۆ خوێندنەوە پێش خەوتن.
پێچەوانەکەی (بۆ خووی خراپ): شیرینی و خواردنی ناتەندروست لە شوێنێک بشارەوە کە بە ئاسانی نەیبینیت.
٢. سەرنجڕاکێشی بکە:
ئەگەر خووێک چێژبەخش و سەرنجڕاکێش بێت، ئەگەری دووبارەکردنەوەی زیاتر دەبێت. دەتوانیت خوویەکی نوێ بە کارێکەوە ببەستیتەوە کە حەزت لێیەتی (Temptation Bundling). بۆ نموونە، تەنها لە کاتی وەرزشکردندا گوێ لە پۆدکاستە دڵخوازەکەت بگرە.
پێچەوانەکەی (بۆ خووی خراپ): ناسەرنجڕاکێشی بکە (Make It Unattractive). بیر لە لایەنە نەرێنی و زیانبەخشەکانی خووە خراپەکەت بکەرەوە بۆ ئەوەی حەزت بۆی کەم بێتەوە.
٣. ئاسانی بکە:
مرۆڤ بە سروشتی بەرەو ئاسانترین ڕێگا دەچێت. هەرچەندە خووێک هەنگاوی کەمتر و سادەتری بوێت، ئەگەری ئەنجامدانی زیاتر دەبێت. "یاسای دوو خولەک" لێرەدا زۆر کاریگەرە: هەر خووێکی نوێت دەست پێکرد، دەبێت لە کەمتر لە دوو خولەکدا ئەنجام بدرێت. "ڕۆژانە وەرزش دەکەم" دەبێتە "جلی وەرزش لەبەر دەکەم." ئامانج لێرەدا تەنها دەستپێکردنە.
پێچەوانەکەی (بۆ خووی خراپ): قورسی بکە (Make It Difficult). بەربەست لەبەردەم خووە خراپەکانت دابنێ. پاترییەکانی کۆنترۆڵی تەلەفزیۆنەکە دەربهێنە و لە ژوورێکی تردا دایبنێ.
٤. تێرکەری بکە:
ئەگەر خووێک پاداشتێکی خێرای هەبێت، مێشکمان هانمان دەدات دووبارەی بکەینەوە. چونکە پاداشتی خووە باشەکان درەنگ دەردەکەوێت، دەبێت پاداشتێکی دەستبەجێی بۆ دروست بکەین. بەکارهێنانی "شوێنکەوتنی خووەکان" (Habit Tracker) و دانانی نیشانەی ✔️ دوای ئەنجامدانی کارێک، هەستێکی خۆشی دەستکەوتت پێدەبەخشێت.
پێچەوانەکەی (بۆ خووی خراپ): ناتێرکەری بکە (Make It Unsatisfying). دەبێت خووە خراپەکە باجێکی خێرای هەبێت. بۆ نموونە، ڕێکبکەوە لەگەڵ هاوڕێیەکەت کە ئەگەر پابەند نەبوویت، سزا بدرێیت.
کۆتایی و هەڵسەنگاندن
پەرتووکی "خووە بچووکەکان" تەنها کتێبێکی ئاسایی نییە، بەڵکو ڕێبەرێکی کردارییە بۆ ژیان. خاڵی بەهێزی لە سادەیی و زانستیبوونی بیرۆکەکانیدایە. کلییەر بە زمانێکی پاراو و بە هێنانی نموونەی زیندوو، وا دەکات خوێنەر هەست بکات کە گۆڕانکاری کارێکی ئەنجامدراوە نەک خەونێکی دوور. لە کاتێکدا ئەم سیستەمە بۆ زۆربەی خووەکان کاریگەرە، بەڵام نابێت وەک چارەسەرێکی سیحری بۆ هەموو کێشە قووڵەکانی ژیان سەیر بکرێت. سەرەڕای ئەوەش، ئەم پەرتووکە سەرچاوەیەکی بنەڕەتییە بۆ هەر کەسێک کە بە جددی بیەوێت کۆنترۆڵی ژیانی خۆی بکات و بەرەو ئایندەیەکی باشتر هەنگاو بنێت. پەیامە سەرەکییەکەی ئەوەیە کە سەرکەوتن بەرهەمی خووە ڕۆژانەکانمانە، و ئەم پەرتووکە باشترین کەرەستەیە بۆ داڕشتنی ئەو خووانە.
سەرچاوەکان
7 بینین
