ڕووەکی سروشتی هەرێمی کوردستان

له‌لایه‌ن: - محەمەد ڕزگار - به‌روار: 2021-02-19-17:43:00 - کۆدی بابەت: 2395
ڕووەکی سروشتی هەرێمی کوردستان

ناوه‌ڕۆك

ڕووەکی سروشتی لە کوردستان

ڕووەکی سروشتی هەروەک لە ناوەکەدا دیارە ئەو ڕووەکانە دەگرێتەوە کە لە خۆوە دەڕوێن، ڕووەکی سروشتی بە گشتی لە کارلێکی نێوان ئاو و هەوا و بەرزی و نزمی ڕووی زەوی و خاکدا بەرهەم دێت.
بەو پێیەی جیاوازییەکی ئاشکرا لەو ئاو و هەوای ڕووی زەوی هەرێمدا هەیە، جیاوازییەکی هاوتاش لە ڕووەکی سروشتدا بەدی دەکرێت، ئەم جیاوازییەش لە نێوان دارستانی چیاکان و کورتەگیای دەشتەکان بە ڕوونی دیارە.
هەرێمی کوردستان دابەش دەبێتە سەر دوو پشتێنەی سەرەکیی ڕووەک، ئەوانیش پشتێنەی دارستانەکان و کورتەگیا (سهوب)، هەروەها ڕووەکی سروشتی دیکەش هەن کە لە وەرزی باران باریندا گەشە دەکەن.

ناوچەی دارستان و گژوگیا شاخاوییەکان

زۆربەی دارستانە سرووشتییەکان دەکەونە باکوری ڕۆژهەڵاتی هەرێمەوە، درێژبوونەوەی دارستانە سروشتکردەکان شێوەیەکی کەوانەیی وەردەگرێت کە لە باکووری ڕۆژئاواوە بە ئاڕاستەی باشووری ڕۆژهەڵات درێژ دەبێتەوە، ئەمس هەمان ئاڕاستە و جێکەوتە کە هێڵەکانی باران لە ناوچەکەدا دەیگرنەبەر.
هەروەها زۆربەی ئەو دارستانانەی لە بەرزایی ٦٠٠-٢٠٠٠٠م ڕوواون واتە دەکەونە ناوچەی ئاو و هەوای دەریای ناوەڕاستەوە کە زستانی سارد و هاوینان فێنک و مامناوەندییە، ڕادەی دابارینی ساڵانە لەو ناوچەدا لە نێوان ٥٠٠-١٢٠٠ ملم دایە، جیاوازی بڕی دابارین لە ناوچەیەکەوە بۆ ناوچەیەکی تر بۆتە هۆی جیاوازی چڕی دارستانەکان. 
ئەو ڕووبەرەی کە دارستانی سروشتی دایدەپۆشێت بە نزیکەی (٦) ملیۆن دۆنم مەزندە دەکرێت، و بە شێوەیەکی جیاواز لە دەڤەرەکانی هەرێمدا بڵاو بوونەتەوە.

سێ کۆمەڵەی سەرەکیی دارستانی سروشتی لە هەرێمی کوردستاندا هەیە

دارستانە کراوەکان

ئەو دارستانە پەرت و بڵاوبونەوانە دەگرێتەوە کە چڕییەکی دیاری کراویان نییە، بەڵکو لە کۆمەڵە درەخت و دەوەنی تاک و تەواو لێرە و لەوێ پێکهاتوون و مەودای فراوانیان لە نێواندایە. ڕووبەرەکەی نزیکەی ٤٨٪ ی ڕووبەری سەرجەم دارستانە سروشتییەکان پێک دێنێت، دەتوانین لەم جۆرە دارستانەمان لە چیای شنگال، گۆیژە و سەفین بەرچاو بکەوێت.

دارستانە چڕە مامناوەندییەکان

چڕیان مام ناوەندییە و بەهۆی بڕینی هەڕەمەکی بۆشایی و ناوچەی بێ درەختیان تێدا پەیدا بووە. ڕووبەرەکەیان بە نزیکەی ١٦٪ی ڕووبەری سەرجەم دارستانەکانە، لە ناوچەی سوارەتووکە و قەرەداغ و ئەتروش و چۆمان.

دارستانە چڕەکان

چڕییەکەیان زۆرە، جۆری درەختەکانیان چاکە و دەتوانرێ لە بەرهەمهێنانی کەرەستەی دارین لە تەختە و ....هتد بەکار بهێنرێت، ڕووبەرەکەیان بە ڕێژەی ٢٦٪ی کۆی ڕووبەری دارستانەکان پێکدێت.

ناوچەی گژوگیا

بە زۆریی ڕووەکەکانی لە ناووچەی زورگ دا هەیە و بە چاکترین لەوەڕگای هەرێم دادەنرێت، چەندایەتی و دابەش کردن و تایبەتمەندی گژوگیایەکەشی بەپێی ئەو جێگەیەی لێی دەڕوێت جیاوازن، لە سنووری خوارووی ئەم ناوچەیەدا گیا و ڕووەکی بیابانی زیاتر پێوە دیارە، بەڵام لە ناوچە شاخاوییەکان دەچێت، ئەم جیاوازییەش چۆنیەتی ئاو و هەوا و بەرزی و نزمی ڕووی زەوی دەردەخەن، ئەوەتا باران لە باشووری ناوچەکە ٢٠٠ ملمە، بەرز دەبێتەوە بۆ ٤٠٠ملم لە سنووری باکوری ناوچەکە. لە ڕووەکە بەناوبانگەکانی ئەم ناوچەیە گژوگیا جۆراوجۆرەکان وەک کەنگر و تۆڵەکە ...هتد.


سەرچاوەکان



8716 بینین